TOKOH 3

I. Biodata dan perihal kehidupan

Nama sebenar Abu Rayhan Muhammad bin Ahmad al-Biruni.   Lahir pada 3 Zulhijah 362H @ 4 September 973M di Parsi.   Meninggal dunia pada 1 September 1048 @ 12 Rejab 440H.  Penduduk Khawarizm memanggil orang asing sebagai “Biruni”.  Memperolehi ilmu pengetahuan daripada seorang Putera Raja Parsi, iaitu Abu Nasr Mansur bin Ali Jilani.   Rasa’il al-Biruni merupakan sebuah ensiklopedia astronomi dan matematik.  Menguasai dua buah tamadun besar (tamadun Arab dan tamadun Yunani).     Hubungan erat dengan para intelek Islam dan Kristian. Seorang daripadanya ialah Abu Sahl Masihi iaitu seorang ahli fizik Kristian.

II. Sumbangan Al-Biruni

ASTRONOMI

-        Pengaruh matahari dan bulan ketika menentukan musim dan pasang surut air laut.   Ilmu pengetahuan tentang binatang-binatang dan kedudukannya sangat penting bagi menentukan arah pengembaraan dan perjalanan.  Menentukan arah kiblat, waktu solat dan kedudukan garis lintang atau bujur sesuatu bandar.

TEORI ASTRONOMI

KOSMOGENI

-        Membincangkannnya secara terperinci dalam bukunya Al-Tauhid. Beliau menolak pandangan yang menyatakan dunia ini kekal.    Beliau mengumpul pelbagai arus pertukaran bumi di zamannya dan melengkapkan karya Abdul al-Malik al-Tayyib al-Busti.

KALENDAR DAN KRONOLOGI

-        Menulis satu risalah kecil yang menerangkan tentang siang dan malam yang juga dapat membuktikan panjang siang dalam setahun di kutub.   Mencipta sejenis alat untuk mengukur masa dan waktu di siang hari serta menulis buku mengenainya iaitu Ta’bir al-Mizan wa Taqbir al-Azman.  Bukunya Tanqih al-Tawarikh membincangkan tentang tarikh.  Bukunya Tasawwur Amr al-Fajr wa al-Shafiq fi Jihat al-Gharb wa al-Sharq membincangkan tentang terbitnya fajar.   Qanun al-Mas’udi  adalah antara bukunya yang terakhir yang membincangkan perkara di atas dengan  lebih terperinci. Ia membincangkan tentang siang dan malam, bulan dan tahun, bulan serta matahari, juga penerangan terperinci mengenai perbezaan takwim, maklumat tambahan (baru) mengenai kalendar orang India, mengubah takwim Sakkala kepada takwim Hijrah.

MATAHARI

(A)   Sifat fizikal matahari

-        Matahari adalah jasad yang panas bagi letusan solar yang boleh diperhatikan apabila gerhana penuh, sama juga seperti nyalaan yang muncul di sekeliling jasad yang membakarnya.

(B)   Gerakan tahunan

-        Mempercayai teori geosentrik dan menganggap matahari bergerak mengelilingi Bumi. Beliau berfikir bahawa gerakan matahari yang perlahan dan cepat menggambarkan sesuatu orbit.

(C)   Fajar dan senja

-        Mendapati senja terjadi apabila matahari berada 18 di bawah ufuk. Penyelidik moden mengesahkan penemuan al-Biruni. Beliau menulis buku al-Lam’at mengenai perkara ini.

AHLI SAINS

CAHAYA DAN BUNYI

-        Mempercayai bahawa cahaya lebih laju daripada bunyi. Menurut beliau sinaran membawa haba dari matahari dan ia dapat menembusi air dan udara. Beliau juga mendapati senja kala bermula atau berakhir apabila Matahari di bawah kaki langit.

GRAVITI

-        Menolak pandangan Aristotle yang menganggap langit tidak mempunyai kuasa gravity. Beliau menolak idea bahawa tempat asal bagi air ialah di atas bumi kerana tidak ada tempat asal bagi sesuatu objek. Menurutnya jika air mengalir ia akan sampai ke pusatnya.

MEKANIK

Mencipta  dua alat yang istimewa. Satu daripadanya ialah pengimbang hidro statik. Melalui alat ini beliau dapat mencari ketumpatan 18 bahan. Satu lagi alat merupakan sejenis balai cerap yang baru , ia dinamakan al-Ustawani yang beliau gunakan untuk mengukur bintang-bintang, ketinggian menara dan bukit, kedalaman telaga serta sungai.